Ngày nay, các vấn đề về hậu môn – trực tràng ngày càng phổ biến. Nhắc tới vấn đề này, không chỉ có bệnh trĩ mà còn một bệnh cũng được rất nhiều người quan tâm tìm kiếm, đó là rò hậu môn. Vậy đây là bệnh gì? Triệu chứng của nó ra sao và làm thế nào để điều trị bệnh? Hãy cùng medihappy.vn tham khảo bài viết dưới đây nhé!
Rò hậu môn là gì?
Rò hậu môn là hiện tượng xuất hiện ở hậu môn – trực tràng một đường rò: bản chất giống như một đường hầm thông nối thông tuyến bã bị nhiễm khuẩn với lỗ rò chứa dịch mủ ở ngoài da.
Ở hậu môn có các tuyến và ống tuyến hậu môn. Các tuyến này nằm giữa hai cơ thắt hoặc nằm ở chỗ nối niêm mạc và da trong ống hậu môn.
Bản chất tuyến này là một tuyến tiết nhày, tạo chất nhầy để đẩy phân và các chất cặn bã ra ngoài. Vì một nguyên nhân nào đó mà gây tắc tuyến hậu môn sẽ làm ứ đọng phân và các chất cặn bã, gây hậu quả nhiễm trùng.
Viêm cấp tính được gọi là áp xe hậu môn, lâu ngày trở thành viêm mạn, ổ áp xe viêm nhiễm tạo mủ, vỡ ra tạo đường rò gọi là rò hậu môn. Hay nói cách khác, rò hậu môn chính là hệ quả của áp xe hậu môn nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời.
Bệnh rò hậu môn hay còn có tên gọi khác là bệnh mạch lươn, đây là một loại bệnh phổ biến và rất hay gặp trong các bệnh về hậu môn trực tràng, độ phổ biến chỉ xếp sau bệnh trĩ.
Phân loại rò hậu môn
Dựa vào đường đi của đường rò, người ta chia rò hậu môn ra làm các loại sau:
- Rò dưới niêm mạc: là rò hậu môn mà đường rò dừng lại ở lớp dưới niêm mạc hậu môn
- Rò giữa hai cơ thắt: là rò hậu môn mà đường rò đi xuyên qua niêm mạc, lớp dưới niêm mạc và dừng lại ở giữa hai cơ thắt hậu môn (xuyên qua cơ thắt trong nhưng chưa qua cơ thắt ngoài), nằm cắt ngang hai cơ co thắt của hậu môn
- Rò xuyên cơ thắt: là rò hậu môn mà đường rò đi xuyên qua cơ thắt trên hoặc dưới
- Rò trên cơ thắt: là rò hậu môn mà đường rò nằm trên cơ thắt hậu môn
- Rò chột: hay rò không hoàn toàn là rò hậu môn mà đường rò chỉ có một lỗ, có thể là lỗ trong hoặc lỗ ngoài.
Nguyên nhân rò hậu môn
Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó, người ta chia các nguyên nhân này thành 2 nhóm: đặc hiệu và không đặc hiệu.
Nguyên nhân đặc hiệu
Nguyên nhân đặc hiệu chính là nguyên nhân gốc rễ gây ra bệnh, ở đây là bệnh do viêm nhiễm xuất phát từ tuyến hậu môn, nên có thể kể đến các tác nhân sau: đó là các vi khuẩn: trực khuẩn E.Coli, nhóm Streptococcus (liên cầu trùng), nhóm Staphylococcus (tụ cầu trùng) … hầu hết các vi khuẩn lây qua đường tiêu hóa. Nhóm nguyên nhân này chiếm phần lớn trường hợp rò hậu môn (lên tới 90%).
Nguyên nhân không đặc hiệu
Nhóm nguyên nhân này chỉ gặp trong số ít các trường hợp bệnh nhân bị rò hậu môn (10%) và xuất phát từ các bệnh lý khác nhau như:
- Bệnh Crohn.
- Chiếu xạ vùng chậu.
- Bệnh nhân viêm loét đại trực tràng mạn tính.
- Bệnh lao.
- Nhiễm nấm actinomycosis.
- Xuất hiện dị vật lạ ở vùng cạnh hậu môn và tầng sinh môn.
- Bệnh ung thư ống hậu môn trực tràng.
- Các trường hợp chấn thương.
Triệu chứng của rò hậu môn
Rò hậu môn có thể không phải là một bệnh nguy hiểm chết người nhưng hậu quả mà nó mang lại thật sự đáng để nói tới. Không ít những bệnh nhân mắc bệnh cảm thấy tự ti, khó chịu kèm cảm giác đau nhức, dẫn tới các biến đổi về tính tình, từ đó làm cho chất lượng cuộc sống giảm, lao động cũng không còn hiệu quả, chưa kể bệnh nặng còn có thể dẫn tới tử vong. Bạn chưa nghe nói về rò hậu môn và muốn biết triệu chứng của bệnh này như thế nào, hãy cùng chúng tôi điểm qua một vài triệu chứng tiêu biểu sau đây nhé:
- Như đã nói ở trên, rò hậu môn vốn là tình trạng viêm mạn sinh mủ của ổ áp xe quanh hậu môn, các cơ thắt có nhiều nhánh xuyên qua ổ mủ khiến nó tự vỡ, tự liền vết thương. Do vậy, triệu chứng điển hình đặc trưng của bệnh là hiện tượng xuất hiện có lỗ đóng vảy khô (có thể gây căng phồng hậu môn), thỉnh thoảng có dịch mủ hay dịch màu vàng mùi hôi chảy ra. Hiện tượng này tái diễn nhiều lần, đặc biệt nếu là đường rò mới thì mủ sẽ chảy nhiều hơn.
- Bản chất của bệnh là nhiễm trùng, nhiễm khuẩn cơ nhú ở tuyến hậu môn nên sẽ xuất hiện mụn mọc quanh hậu môn. Nhưng mụn này khác với mụn ở các vị trí khác trên cơ thể ở chỗ, mụn trong rò hậu môn là mụn mủ, mọc từng đợt và lượng mủ ngày càng tăng lên theo mức độ nghiêm trọng của bệnh.
- Biểu hiện dễ thấy nhất là hiện tượng khó chịu do đau rát (đau thất thường không rõ ràng cho đến khi chảy mủ), ngứa ngáy tại chỗ rò (do chất mủ chảy ra), đôi khi có thể thấy xì hơi qua lỗ rò.
- Trong trường hợp viêm nhiễm hậu môn nặng thì sẽ thấy một khối sưng lên rất to, còn bình thường có thể dùng tay để sờ sẽ thấy một vùng bị căng bất thường.
- Nhiễm trùng hậu môn nên cơ thể đáp ứng lại bằng cách huy động hệ miễn dịch có thể gây sốt cao hoặc không sốt tùy thể trạng người bệnh.
- Thăm khám thực thể thấy vùng rò hậu môn màu sắc da đổi màu, chỗ rò cứng, nắn thấy thừng xơ, ấn đau và khám thấy lỗ rò trong.
Tóm lại, người bệnh có các triệu chứng sau: chảy mủ, sưng phù, đau vùng hậu môn, ngứa ngáy khó chịu.
Chụp cộng hưởng từ rò hậu môn
Trước khi tiến hành phẫu thuật rò hậu môn, các bác sĩ cần đánh giá và phân loại được đường rò để lựa chọn phương pháp phẫu thuật thích hợp. Một phương pháp tiên tiến trong việc này là phương pháp chụp cộng hưởng từ rò hậu môn.
Điểm nổi bật của phương pháp này là bạn sẽ được tiêm thuốc đối quang từ để đường rò được hiện rõ và đánh giá tốt hơn tình trạng mô xung quanh đường rò.
- Ưu điểm: chụp cộng hưởng từ rò hậu môn giúp đánh giá chính xác tình trạng đường rò và mối liên quan giữa đường rò với các cơ quan xung quanh như hoành chậu, hố trực tràng.
- Nhược điểm: do là phương pháp tiên tiến nên chụp cộng hưởng từ có giá thành cao và mất khá nhiều thời gian. Trong một số trường hợp có xuất hiện hiện tượng dị ứng với thuốc đối quang từ những trường hợp này sẽ được các bác sĩ hỏi kĩ về tiền sử trước khi thực hiện. Đặc biệt là những người sợ phòng kín khó thực hiện phương pháp này.
Siêu âm rò hậu môn
Siêu âm giúp chẩn đoán bệnh rò hậu môn. Siêu âm thường được thực hiện trước khi bơm thuốc vào đường rò và trước khi siêu âm cần thăm khám lâm sàng kết hợp tìm lỗ rò ngoài. Một loại dung dịch thường được sử dụng để bơm vào lỗ rò đó là dung dịch oxy già. Khi vào đường rò, oxy già sẽ phản ứng sủi bọt khí tương tác với sóng siêu âm phát ra từ đầu dò sẽ cho hình ảnh siêu âm. Đây là 1 bước cần thiết giúp chẩn đoán bệnh rò hậu môn trực tràng.
Siêu âm 3D: có ưu điểm là cho biết một cách cụ thể chính xác số lượng, vị trí, phân loại đường rò từ đó dễ chẩn đoán bệnh. Siêu âm 3D cũng có nguyên lí như những kĩ thuật siêu âm thông thường khác. Khi đầu dò của máy siêu âm có khả năng quét 360 độ sẽ hiển thị hình ảnh 2 chiều, hình ảnh này được các bác sĩ có kinh nghiệm xử lí trên vi tính sẽ cho ra hình ảnh siêu âm 3 chiều. Với kĩ thuật này, việc kiểm soát và phát hiện bệnh rò hậu môn trực tràng trở nên dễ dàng hơn.
Điều trị rò hậu môn
Trong điều trị rò hậu môn có hai yêu cầu cần đạt được, đó là: phá hủy được đường rò và bảo vệ được an toàn cơ thắt hậu môn (tổn thương cơ thắt sẽ gây đại tiện không tự chủ).
Điều trị ngoại khoa
Hiện nay, để điều trị dứt điểm bệnh trực tràng thì chỉ có 1 phương pháp duy nhất. Đó là: phẫu thuật! Không có bất kỳ thuốc nào có thể điều trị hay bít tắc được lỗ rò.
Để phẫu thuật triệt để được lỗ rò, trước hết bác sĩ phải xác định được đường rò và lựa chọn phương pháp mổ phù hợp và sau khi phẫu thuật đường rò phải được liền toàn diện từ trong ra ngoài và từ dưới lên trên.
- Với lỗ rò đơn giản, vị trí không quá gần hậu môn: bác sĩ sẽ cắt phần da và cơ bao quanh đường rò, rạch 1 đường vào đường rò, nạo vét sạch sẽ và tháo mủ ở đường rò (phương pháp mổ cắt đường rò).
- Với những đường rò phức tạp, ngoằn ngoèo: bác sĩ có thể đặt seton vào đường rò để hút mủ và dịch tiết trước khi phẫu thuật. Đây là phương pháp đặt seton chữa rò, ưu điểm là dùng được trong các trường hợp phức tạp không thể mổ cắt tùy tiện như rò hậu môn xuyên cơ thắt hay trên cơ thắt, nhược điểm là thời gian điều trị kéo dài do thời gian đặt seton hút dịch có thể lên đến 6-8 tuần.
- Một phương pháp phẫu thuật khác được hầu hết các bác sĩ khuyên dùng và đánh giá là tốt nhất là: kỹ thuật HCPT thế hệ thứ ba.
Nguyên lý của kĩ thuật này trải qua 6 bước: điện trường cao tần sinh nhiệt, truyền ra tần suất xung, tính toán các tổ chức tổn thương, XLIT làm đóng kết các tổn thương, các mô khô và kín miệng, ngăn chặn các nguồn nhiễm khuẩn.
Phương pháp này không sử dụng tới dao mổ mà sử dụng sóng điện cao tần xâm lấn trực tiếp vào các mô tổn thương, lỗ rò giúp nạo vét hút mủ, đồng thời làm liền vết thương nhanh chóng.
Kỹ thuật này mang lại các ưu điểm đáng kể như: ít đau, hồi phục nhanh, an toàn, xâm lấn tối thiểu, độ chính xác cao, thời gian điều trị ngắn, ít gây biến chứng.
Điều trị rò hậu môn không cần phẫu thuật
Một điều được khá nhiều người quan tâm đó là cách điều trị rò hậu môn không cần phẫu thuật. Như đã trình bày ở trên, chỉ có 1 cách duy nhất hiện nay điều trị dứt điểm rò hậu môn đó là phẫu thuật. Tất cả các phương pháp điều trị rò hậu môn không bằng phẫu thuật không thể điều trị dứt điểm bệnh này.
Tái phát rò hậu môn
Thực tế gặp rất nhiều trường hợp tái phát rò hậu môn sau phẫu thuật. Vậy nguyên nhân tái phát là do đâu? Có 2 nhóm nguyên nhân chính sau:
- Do còn lỗ trong và đường rò là nguyên nhân gây phẫu thuật thất bại. Về nguyên nhân này thì chỉ có thể phụ thuộc vào tay nghề và kinh nghiệm của các bác sĩ.
- Tái phát rò hậu môn do vệ sinh không sạch sẽ lỗ rò sau phẫu thuật. Khi bị rò hậu môn người bệnh cần biết cách vệ sinh đúng và ăn uống hợp lý để tránh tình trạng xâm lấn lỗ rò gây biến chứng nguy hiểm.
Bệnh rò hậu môn ở trẻ sơ sinh
Có nhiều trường hợp trẻ sinh ra bình thường nhưng vài ngày hay vài tuần sau xuất hiện mưng mủ ở hậu môn, chẩn đoán là rò hậu môn trực tràng. Những trường hợp này chưa xác định chính xác nguyên nhân, tuy nhiên không phải là do chăm sóc thiếu an toàn mà nhiễm khuẩn như đã nói ở trên, giả thuyết được đưa ra và chấp nhận rộng rãi là đây là rò hậu môn trực tràng bẩm sinh.
Xem thêm: [BẬT MÍ] Cách chữa bệnh trĩ bằng đu đủ tại nhà dễ làm và hiệu quả
Bệnh rò hậu môn có nguy hiểm không?
Không phải là bệnh có tỷ lệ tử vong cao bởi bệnh không nghiêm trọng đến nỗi dễ gây chết người nhưng nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, thì bệnh có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm. Do vậy, rò hậu môn là một bệnh nguy hiểm, không thể chủ quan.
Bệnh càng nặng sẽ khiến các biểu hiện của bệnh càng rõ rệt hơn, sẽ khiến người bệnh cảm thấy tự ti, nhất là khi mủ chảy ra còn có mùi hôi thối, khó chịu, ảnh hưởng tới tâm lý người bệnh.
Rò hậu môn trực tràng được coi là một bệnh nguy hiểm do các triệu chứng và biến chứng mà nó đem lại.
Xem thêm: [BẬT MÍ] Cách chữa bệnh trĩ bằng lá trầu không đơn giản và hiệu quả
Các biến chứng có thể gặp trong bệnh lý rò hậu môn
Tình trạng nhiễm trùng chảy mủ
Một biểu hiện đặc trưng của bệnh rò hậu môn là bệnh nhân sẽ sưng phù, chảy mủ ở các chỗ rò. Khi áp xe thoát mủ ra ngoài, người bệnh sẽ ít khó chịu đau đớn hơn.
Tuy nhiên kèm theo đó là nếu không được vệ sinh hợp lý, sạch sẽ thì ổ mủ dễ lở loét, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây nhiễm trùng.
Đặc biệt là trường hợp nhiễm trùng máu, rất nguy hiểm, khiến bệnh trầm trọng hơn và có thể gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh.
Tăng số lượng lỗ rò, đường rò
Bản chất bệnh vốn là viêm mạn của nhiễm trùng tuyến hậu môn nên khi không được điều trị kịp thời hiện tượng chảy mủ tái phát nhiều lần, thậm chí có khả năng lan sang các mô lân cận (từ mô lành chuyển sang nhiễm khuẩn và bị bệnh).
Khiến cho số lượng lỗ rò và đường rò tăng lên, hình thành rò hậu môn đa phát, rò phức tạp với nhiều lỗ rò ngoằn ngoèo.
Đặc biệt, khi số lượng lỗ rò tăng lên sẽ ảnh hưởng đến hoạt động cơ học là co bóp của hậu môn, khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt, nhất là trong đại tiện.
Nguy cơ ung thư trực tràng cao
Một trong những biến chứng đáng lo ngại nhất của rò hậu môn là nguy cơ ung thư trực tràng tăng cao. Do tính chất xâm lấn hoặc thậm chí lỗ rò, đường rò có thể xuất hiện ở các vị trí như chỗ nối trực tràng âm đạo, trực tràng bàng quang, trực tràng niệu đạo lâu ngày hông xử lý có thể tích lũy nhiều chất độc gây hoại tử dẫn tới ung thư trực tràng.
Phẫu thuật rò hậu môn bao lâu thì lành?
Một câu hỏi được khá nhiều người quan tâm tìm kiếm, đó là mổ rò hậu môn bao lâu thì lành? Không có một con số cụ thể cho việc này, bởi tình trạng lành vết thương sau phẫu thuật phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Một số yếu tố có thể kể đến là:
- Thể trạng người bệnh: tình trạng sức khỏe người bệnh ảnh hưởng tới quá trình lành vết thương sau mổ. Nếu người bệnh có thể trạng tốt và không mắc các bệnh mãn tính nào khác thì vết mổ sẽ mau lành và tiến triển tốt. Và ngược lại, nếu tình trạng sức khỏe yếu thì đương nhiên sẽ lâu lành hơn.
- Mức độ bệnh: tùy thuộc mức độ nghiêm trọng của bệnh mà người bệnh mắc phải trước khi phẫu thuật mà quá trình lành vết mổ có kéo dài hay không. Nếu là các trường hợp bệnh đơn giản, 1 lỗ rò thì vết mổ mau lành. Nếubệnh dạng phức tạp, đường rò ngoằn nghèo thì thời gian lành vết mổ sẽ kéo dài hơn. Thậm chí có trường hợp mức độ bệnh quá nghiêm trọng thì còn phải phẫu thuật nhiều lần mới hút được hết mủ.
- Trình độ chuyên môn của bác sĩ: một yếu tố cũng không kém phần quan trọng trong việc lành vết mổ mà đặc biệt là trong 2 phương pháp mổ cắt đường rò và đặt seton là trình độ chuyên môn của bác sĩ. Bác sĩ cần có tay nghề cao mới có thể xác định chính xác đường rò, càng có nhiều kinh nghiệm thì độ chính xác càng cao và thời gian hồi phục càng rút ngắn.
- Phương pháp phẫu thuật: đây là 1 trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định tới tốc độ lành vết thương của bệnh nhân. Như đã nói ở trên, một trong những ưu điểm của kĩ thuật sử dụng HCPT thế hệ thứ ba so với hai phương pháp cổ điển dùng dao mổ là thời gian hồi phục nhanh, ngắn, không để lại di chứng. Đương nhiên, mổ bằng phương pháp hiện đại thì tốc độ lành lại của hậu môn sẽ nhanh hơn, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng nên áp dụng phương pháp hiện đại sử dụng sóng cao tần này. Do vậy, bạn hãy cân nhắc và nghe theo lời khuyên của bác sĩ để sử dụng phương pháp hợp lý nhất!
- Chăm sóc sau phẫu thuật: nếu sau phẫu thuật bạn không có những biện pháp nhất định để chăm sóc vùng hậu môn bị rò thì dĩ nhiên vùng mổ sẽ khó lành lại được. Như vậy, sau phẫu thuật cần có chế độ dinh dưỡng cũng như chế độ vệ sinh an toàn, hợp lý để chăm sóc tốt cho vùng hậu môn mới mổ, có như vậy mới có thể rút ngắn thời gian điều trị cũng như giúp cho việc mau lành vết thương.
- Và một điều cần nói tới ở đây là để vết mổ mau lành bạn cần chọn nơi phẫu thuật an toàn, uy tín, lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp nhất với bản thân.
Vệ sinh lỗ hậu môn như nào?
Khi bị bệnh, người bệnh cần biết cách vệ sinh đúng và ăn uống hợp lý để tránh tình trạng xâm lấn lỗ rò gây biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là một số gợi ý cho bạn tham khảo.
- Thay quần thường xuyên (cần đảm bảo quần sạch sẽ khô ráo, tránh quần bó sát, ẩm ướt khó chịu).
- Vệ sinh sau khi đi đại tiện (rửa sạch và dùng khăn mềm lau sạch, tránh tình trạng viêm nhiễm).
- Vệ sinh trước khi đi ngủ (vệ sinh sạch và có thể lót gạc mềm để tránh chảy dịch).
- Vệ sinh sau khi ngủ dậy (vệ sinh hậu môn bằng nước ấm, bỏ gạc , thay quần và vệ sinh sạch sẽ, thông thoáng hậu môn).
- Đặc biệt, người bệnh rò hậu môn dễ đại tiện không tự chủ nên bạn nên chủ động mang theo giấy vệ sinh trong người.
Ăn uống hợp lý khi bị rò hậu môn
Người bệnh tuyệt đối không được ăn các thực phẩm mặn, thực phẩm cay nóng, chất kích thích hay thực phẩm tanh, nặng mùi.
Hãy tham khảo tư vấn từ bác sĩ, và có một chế độ ăn uống hợp lý bổ sung dưỡng chất cho cơ thể sau khi mổ rò hậu môn.
Phẫu thuật rò hậu môn bao nhiêu tiền?
Không có một mức giá nhất định nào cho một cuộc phẫu thuật rò hậu môn. Tùy từng bệnh nhân sẽ có những mức giá khác nhau bởi chi phí phẫu thuật còn phụ thuộc nhiều vào những yếu tố sau:
- Mức độ bệnh: Bệnh càng phức tạp, càng tiến triển nặng thì càng tốn nhiều chi phí hơn.
- Phương pháp phẫu thuật: Các phương pháp phẫu thuật hiện đại có chi phí đắt hơn các phương pháp cổ điển.
- Cơ sở y tế: Tùy các cơ sở y tế khác nhau mà có các mức giá khác nhau cho 1 cuộc phẫu thuật rò hậu môn.
Phẫu thuật rò hậu môn ở bệnh viện nào?
Để đạt được kết quả tốt nhất cũng như an toàn cho bản thân, bạn nên chọn nơi phẫu thuật uy tín, chất lượng và nên phẫu thuật sớm, kịp thời. Bạn có thể tham khảo các bệnh viện lớn trên toàn quốc như: bệnh viện trung ương quân đội 108, bệnh viện Việt Đức, bệnh viện Việt Pháp,….
Như vậy, bài viết trên đã trình bày các thông tin khái quát về bệnh rò hậu môn trực tràng. Hy vọng bài viết trên hữu ích với bạn và bạn có thể tham khảo các bài viết khác để tìm hiểu những thông tin hữu ích khác cho bản thân.
Nếu bạn đang bị bệnh , chúc bạn sớm tìm được phương pháp điều trị phù hợp và sớm thoát khỏi mặc cảm tự ti mà căn bệnh này mang lại nhé!
